به گزارش کمیته رسانه و ارتباطات شورای ائتلاف نیروهای انقلاب، وقوع ناآرامی‌ها و فتنه‌ها در هر کشوری نمی‌تواند خلق‌الساعه باشد بلکه مدت‌ها زمینه‌چینی و بسترسازی می‌خواهد. تورق در بسترهای شکل‌گیری ناآرامی‌ها و فتنه‌های گذشته در جمهوری اسلامی ایران همان طور که رهبر معظم انقلاب در فتنه۸۸ تاکید داشتند نشان می‌دهد که حداقل دشمنان قسم خورده ایران اسلامی یک دهه و بیشتر روی آن کار کردند و تمام عِده و عُده خود را همانند جنگ احزاب در صدر اسلام بسیج کردند تا آن را به نتیجه برسانند. از این رو بررسی اشتراکات و افتراقات فتنه‌ها و بحران‌ها، مضاف بر شناخت ابعاد مختلف آنها، کشور را با شیوه‌های گوناگون بحران‌سازی و براندازی آشنا می‌کند و راه‌های مقابله با فتنه‌های آینده را پیش‌روی کشور می‌گذارد.
بروز فتنه و آشوب و اغتشاش در کشور سبب‌ساز پاره‌ای خسارات و آسیب‌هاست که گاهی آثار آن تا مدت‌ها منافع ملی و امنیت ملی جامعه را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. این موضوع دربحران‌آفرینی‌هایی که علاوه بر زمینه‌های داخلی، از گونه‌ای مدیریت و طراحی خارجی دشمنان هم برخوردار بوده است، اهداف و خسارت‌ها جدی‌تر و بیشتر است. وقوع فتنه۸۸ با اسم رمز «تقلب» در انتخابات دهمین دوره ریاست‌جمهوری اسلامی ایران و آشوب‌ها و اغتشاشات ۱۴۰۱ با اسم رمز قتل مهسا امینی از سوی پلیس ایران در دو سطح داخلی و بین‌المللی پیامدها و خساراتی برای کشورمان داشت که بررسی برخی از مهمترین آنها می‌تواند ابعاد مختلف این طراحی‌ها و مداخلات دشمنان انقلاب و ضرورت تبیین آنها برای نسل جوان کشور و چگونگی مقابله با آنها را نشان دهد.
الف) بسترها و زمینه‌های متفاوت شکل‌گیری آشوب‌ها و اغتشاشات ۱۴۰۱ با فتنه ۸۸
۱- تغییر ترکیب جمعیتی کشور (شکاف نسلی)
نسل یا شکاف نسلی عبارت‌اند از فاصله میان والدین با فرزندانشان و هر بیست و بیست‌وپنج سال یک نسل جدید پا به عرصه حیات می‌گذارد. از طرفی برخی نظریه‌پردازان مطالعات فرهنگی معتقد به این هستند که حدود هر ده سال، از فرهنگ، پسندها، علایق هنری، دیدگاه‌های سیاسی و قهرمان‌های اجتماعی خود تعریف جدیدی ارائه می‌کنیم و یک دهه را به‌عنوان کوچک‌ترین شاخص برای تعیین فرهنگ جمعی می‌توان به کار برد. از این منظر مطابق آمار رسمی بیش از ۸۰ درصد بازداشت‌شدگان به‌طور متوسط زیر ۲۵ سال سن دارند و اکثریت جزء متولدین دهه ۸۰ و ۷۰ هستند که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و رویای زندگی مرفه با آزادی بی‌حدوحصر بخصوص در انتخاب نوع سبک زندگی و روابط آزادانه دختر و پسر را دارند. از طرفی در حوزه جامعه‌پذیری سیاسی نسل دهه هشتادی‌ها بابی اعتباری رسانه رسمی مواجه هستند و از سوی دیگر نهادهای فرهنگی کارکرد متناسب با وظایف ذاتی خود را به‌خوبی ایفاء نمی‌کنند که نتایج کم کاری و کژکارکردی نهادهای مسئول فرهنگی کشور در اغتشاشات ۱۴۰۱ به‌خوبی نمایان شد.
۲- دگردیسی فرهنگی و هویتی نسل جدید در قالب جهانی‌شدن و جهانی‌سازی
مهاجرت بخشی از نخبگان و استعدادهای کشور به کشورهای توسعه‌یافته و دامن زدن به شیفتگی فرهنگ ایرانیان به محصولات خارجی و تداوم قاچاق و تغییر ارزش‌های معنوی و زندگی با قناعت به ارزش‌های اشرافی و زندگی مصرفانِه، دامن زدن به انتظارات از حاکمیت سیاسی و همچنین تلاش دشمن با بهره‌گیری از ابزارهای مختلف فرهنگی برای تأثیرگذاری بر تمایلات،گرایش‌ها و باورها نسل جدید مطابق میل خود و غفلت و بی‌توجهی نهادهای مسئول فرهنگی برای فرهنگ‌سازی مبتنی بر ارزش‌های اصیل ایرانی – اسلامی در نسل نو، منجر به‌شدت گرفتن فرایند دگردیسی فرهنگی و هویتی در قشر جدید و نسل نو بخصوص در متولدین دهه ۸۰ و ۹۰ به‌خوبی خود را نشان می‌دهد. از مشخصه‌های اصلی این نسل اقتدارگریزی و قانون‌گریزی، خود مرجع‌پنداری با انتظارات فزاینده از خانواده و حکومت است. با مقایسه نحوه آغاز فتنه ۸۸ که ماهیتی سیاسی داشت با اغتشاشات پاییز ۱۴۰۱ که زمینه اصلی بروز اغتشاش ماهیت فرهنگی و تغییر سبک زندگی نسل جدید به همراه خصلت و روحیه اقتدارگریزی و خود مرجعیتی نسل جدید است، نشان می‌دهد که برای ورود به ساحت آسیب شناسی و ارتباط‌گیری با آنها لازم است به این تفاوت‌ها توجه شود.
۳- تغییر جامعه «رسانه محور» به جامعه «شبکه محور»
جامعه سیاسی و اعتراضی ایران در فتنه ۸۸ یک جامعه رسانه محور بود و کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی از ضریب نفوذ کمتری نسبت به امروز برخوردار بودند؛ اما اغتشاشات اخیر در یک بستر جامعه شبکه‌ای شکل گرفت. اعتراضات اخیر رهبری مشخص و شناخته‌شده‌ای ندارد – البته این امر به معنای عدم هدایت، جهت دهی و انکار دستان پیدا و پنهان دشمن نیست، بلکه به تغییر نوع مدیریت دشمن که در ظاهر امر هیچ رهبری مشخصی که نمود عینی داشته باشد و همچنین به نقش‌آفرینی هوش مصنوعی در فضای مجازی اشاره دارد - در عوض شبکه‌های ارتباطی وسیع به‌صورت افقی شکل‌گرفته که موضوعات مختلف در آن پرداخته و با تشدید امواج احساسی و کور پخش و تحریک اجتماعی با هدایت دشمن صورت می‌گیرد.
۴- نارضایتی گسترده از وضعیت نامناسب اقتصادی و معیشتی
انباشت نارضایتی در طول دولت‌های قبلی، وضعیت نامناسب اقتصاد و معیشتی ناشی از تحریم‌ها و ناکارآمدی‌های مدیریتی، فساد و رانت شکل‌گرفته و انباشت آن در دوران های قبلی، تشدیدشکاف و فاصله های طبقاتی درسال های اخیر در اثر نظام مالیاتی ناعادلانه و تحریم ها، تورم افسارگسیخته و عدم دورنمای بهبود شرایط در عموم مردم یکی از تفاوت‌های این دوره و از سختی کار دولت سیزدهم در مواجهه با اعتراضات و اغتشاشات ۱۴۰۱ حکایت دارد. درصورتی‌که در فتنه ۸۸ وضعیت اقتصادی و معیشتی کشور و ضریب جینی در شرایط مناسبی بود و اقتصاد کشور تحریم نبود و نفت بدون هیچ محدودیتی به فروش می‌رسید و تجارت خارجی با موانع تحریمی مواجه نبود.
۵- نهادینه شدن و موضوعیت یافتن مطالبات زنانه
آنچه این اعتراضات و اغتشاشات را با سایر اعتراضات مسبوق در عمر جمهوری اسلامی ایران متمایز می‌کند، جنبه زنانه و مطالبات فمینیستی آن است. به عبارتی «نقش‌آفرینی زنانه» در اغتشاشات اخیر یکی از ویژگی‌های بارز این اعتراضات است. به‌طوری‌که در آغاز اعتراضات ما شاهد مشارکت ۴۰ درصدی دختران و زنان در اعتراض به فوت خانم مهسا امینی و نه به حجاب قانونی و با شعارهایی که رنگ و بوی مطالبات فمینیستی مثل شعار (زن، زندگی، آزادی) در کف خیابان هستیم. زنان و دختران در جامعه ایران در سال های اخیر درصدد تعریف نقش جدید و نقش‌آفرینی موثر درحوزه های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی هستند که در خیلی از موارد شاهد الگوگیری و تاثیرپذیری از تبلیغات وسیع جبهه فرهنگی دشمن در تعریف نوع و ماهیت نقش و جایگاه زن در اجتماع و خانواده هستیم. در اعتراضات اخیر نمودهای آن با مبانی معرفتی غربی، متجلی شد.
۶- اتحاد و هم‌افزایی نیروهای معاند، سلطنت‌طلب، ضدانقلاب و تجزیه‌طلب
در اغتشاشات اخیر با راهبری آمریکا، نیروها و گروه‌های معارض نظام و ضدانقلاب ازجمله گروهای تجزیه‌طلب؛ کومله، دموکرات، منافقین، سلطنت‌طلب‌ها و نیروهای ملی مذهبی و جریان های فمینیستی با هماهنگی کامل به مصاف و رویارویی با نظام اسلامی و جمهوری اسلامی ایران دریک جبهه واحد با راهبری آمریکا برای مقابله گسترده قرار گرفتند. این اتحاد و هماهنگی و تقسیم نقش‌ها تابه‌حال نه در فتنه ۸۸ و نه در سایر اغتشاشات سابقه نداشت و به نوعی یک پدیده جدید بود. از طرفی کشورهای متخاصم هم با تمام توان به میدان آمده و به طور هماهنگ وارد تقابل با جمهوری اسلامی ایران شدند.
۷- تغییر ظرفیت‌سازی دشمن برای فتنه‌انگیزی از رأس هرم سیاسی به ظرفیت‌سازی در قاعده هرم با تحریک احساسات و عواطف کور
با وجود طراحی بیرونی در فتنه ۸۸ اما آنچه در داخل کشور شکل گرفت و هدایت شد، در رأس هرم سیاسی و توسط نخبگان سیاسی به منصه ظهور رسید. دشمن بانفوذ هوشمندانه و عمیق در ستادهای انتخاباتی کاندیداهای معترض به نتایج انتخابات قبل از شروع و در زمان رقابت‌های کاندیداها درصدد القای تقلب در انتخابات برآمد و با توجه به داده‌پردازی‌های شخصیتی کاندیداها در سال‌های متمادی، انتخاب هوشمندانه‌ای را برای اجرای نقشه خود برای ضربه زدن به‌نظام اسلامی کرده بود. اما جبهه دشمن برای فتنه‌انگیزی و آشوب سازی های اخیر نکته هدف و یا کارگزار مجری اغتشاشات را از رأس هرم و قدرت سیاسی و گروه‌های مرجع سنتی به خبرنگاران آموزش‌دیده، سلبریتی‌های ورزشی و هنری و یا به عبارتی گروه‌های مرجع جدید اجتماعی تغییر داد و به‌صورت مستقیم پیدا و پنهان از طریق بسترهای رسانه‌ای و فضای مجازی با پایین‌ترین سطوح معترضان کف خیابان توسط سلبریتی‌های داخلی و بین‌المللی ارتباط برقرار کرد. علت این تغییر رویکرد آمریکا تلاش‌های چندین ساله برای ایجاد تغییرات فرهنگی در بستر جامعه ایران به‌ویژه در نسل‌های جدید است و متناسب با تغیر رویکرد آمریکا در مواجهه با انقلاب اسلامی، کارگزاران و مجریان نقش‌آفرین در اغتشاشات اخیر هم تغییر کرد.
۸- تشدید نگرش منفی و ستیزه‌جویانه با محوریت دوقطبی بی‌حجاب - باحجاب قبل از شروع اعتراضات
لازم به ذکر است قبل از آغاز اعتراضات ۱۴۰۱ دشمن با ضریب دادن دروغ‌پردازنه و رسانه‌ای به نحوه برخورد پلیس امنیت اخلاقی( که به دلیل تخریب واژه گشت ارشاد اصرار به احیا و استفاده از آن داشتند) با دختران و بانوان بدحجاب و پخش سراسری آن به‌طور متناوب در شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی، منجر به شکل‌گیری احساسات منفی و واکنش تقابلی و لجبازانه بخصوص در قشر جوان و نسل جدید گردید. این مسئله ازیک‌طرف باعث تقویت و ایجاد نگاه‌های به‌شدت منفی و کینه‌توزانه نسبت به عملکرد حاکمیت و القای عدم آزادی در کشور به بهانه نبود حق انتخاب وآزادی پوشش گردید. از طرفی دیگر باعث فعال شدن گسست و شکاف فرهنگی و ارزشی در جامعه که دشمن از مدت‌ها قبل روی آن سرمایه‌گذاری کرده بود، شد. درواقع تهاجم فرهنگی دشمن که مقام معظم رهبری سال‌ها پیش نسبت به آن هشدار داده بودند، محصول خودش را نشان داد.
ب) ابعاد و خسارات فتنه ۸۸ و اغتشاشات ۱۴۰۱ در دو سطح داخلی و بین‌المللی
۱- در سطح بین‌المللی
۱-۱-اعمال و تشدید تحریم‌ها
پس از فتنه ۸۸ غرب به صحنه‌گردانی آمریکا اقدام به تشدید تحریم‌های اقتصادی و جلوگیری از ورود قطعات و نیازمندی‌های صنعتی و هواپیمایی به همراه فشارهای سیاسی چون صدور قطعنامه‌های مختلف علیه ایران در شورای امنیت و حتی تهدید به حمله نظامی از طریق رژیم صهیونیستی جهت ناامن‌سازی سرمایه‌گذاری و تشدید آثار تحریم‌ها انجام داد. درواقع شروع تحریم‌های بانکی و فروش نفت بعد از فتنه ۸۸ شکل گرفت که تا به امروز کشور درگیر آن است. در طول عمر انقلاب اسلامی ایران تجربه بارها ثابت کرده که هر وقت کشور با اعتراضات و آشوب‌های داخلی مواجه شده استکبار جهانی به‌موازات آن فشارها و تحریم‌های بین‌المللی را بیشتر کرده است. بعد از ناآرامی‌ها و اغتشاشات دی‌ماه ۹۶ که منشاء اقتصادی داشت، ترامپ از برجام خارج و سیاست فشار حداکثری را بر ملت ایران تحمیل کرد و فشارهای اقتصادی تشدید، تورم چندین برابر شد و بعد از اغتشاشات و ناآرامی‌های آبان ۹۸، در دی‌ماه آمریکا با دستور ترامپ اقدام به ترور شهید حاج قاسم سلیمانی کرد.
۲-۱- فشار و هجمه به بهانه‌های حقوق بشری
بعد از فتنه ۸۸ و اغتشاشات ۱۴۰۱ حرف‌های مزورانه ایادی استکبار در مجامع بین‌المللی به‌عنوان دلسوزی از حقوق بشر و نوع رفتار نظام با مردم و عدم آزادی آغاز شد. آمریکا و اروپا با بهانه‌های حقوق بشری به دنبال جوسازی رسانه‌ای – تبلیغاتی علیه جمهوری اسلامی ایران بودند و بخصوص در اغتشاشات اخیر با مطرح کردن عدم رعایت حقوق زنان به دنبال فشار و تخریب وجهه بین‌المللی ایران هستند. به‌طور مثال می‌توان به تصویب قطعنامه ضد ایرانی کانادا به بهانه حقوق بشر در مجمع عمومی سازمان ملل اشاره کرد. درواقع جبهه دشمن با نگاه ابزاری به حقوق بشر برای تحت‌فشار قرار دادن ایران به دنبال کاهش اعتبار و وجهه بین‌المللی ایران در منظر جهانیان است.
۳-۱- تلاش برای انزوای ایران در نهادها و سازمان‌های بین‌المللی
تلاش برای لغو عضویت ایران در کمیته زنان سازمان ملل که منجر به تصویب قطعنامه حذف ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل با ۲۹ رأی موافق، ۸ رأی مخالف و ۱۶ رأی ممتنع گردید. از سیاست‌های استکباری آمریکا و کشورهای دنباله‌رو آن برای انزوای سیاسی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در نظام بین الملل است. دشمن به دنبال این است که جمهوری اسلامی ایران نتواند از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل نهادها و سازمان‌های بین‌المللی برای پیشبرد منافع ملی بهره جوید.
۴-۱- شکل‌دهی به افکار عمومی جهان علیه ایران
یکی از مهمترین محورهای عملیاتی جنگ رسانه‌ای – تبلیغاتی جبهه دشمن و حتی دیپلماتیک نظام سلطه علیه کشورمان، شکل‌دهی به افکار عمومی مردم جهان و ادراک سازی منفی و تردیدآفرین نسبت به کشور ایران و مردم آن و عملکرد جمهوری اسلامی ایران در سطح جهان است، تا بتواند نسبت به اعمال سیاست‌های خصمانه و تحریم‌های ضد بشری علیه ملت ایران، نوعی پذیرش و مقبولیت نسبی نزد افکار عمومی جهان ایجاد نماید. درواقع نظام استکبار جهانی درصدد است علاوه بر تخاصم دولت‌های مستکبر با ملت ایران، همراهی و همکاری سایر ملت‌ها را برای مقابله با ایران جلب نماید.
۲- در سطح داخلی
- از منظر اقتصادی
بستر هر نوع رشد، تحرک، پویایی و توسعه اقتصادی و دستیابی به رفاه در وهله اول امنیت است، بدون امنیت هیچ‌چیز امکان‌پذیر نیست. اخلال در امنیت جامعه، اخلال و مانع‌سازی در برابر همه‌ی مؤلفه‌های پیشرفت یک ملت است، به دلیل اغتشاشات اخیر در داخل کشور، تحریم‌هایی از سوی دشمنان جمهوری اسلامی ایران بر کشور تحمیل شد و هم زمانی و هم افزایی اغتشاشات و تحریم‌ها وضعیت اقتصادی را آشفته‌تر کرده است.
۱-۲- کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و خروج سرمایه‌ها از کشور (ضربه به تولید ملی و افزایش بیکاری)
خسارت بزرگ و اصلی ناآرامی‌ها و اغتشاشات اخیر محدود به آسیب وارد شدن به اموال عمومی مثل بانک‌ها، آمبولانس‌ها، اتوبوس‌ها نیست، بلکه خسارت عظیم مربوط به خروج سرمایه‌ها از کشور و همچنین عدم ورود سرمایه و سرمایه‌گذار خارجی در کشور به دلیل احساس ناامنی روانی و آشوب‌هاست. از طرفی ایجاد نگرانی در شرکای تجاری و کشورهای همسایه برای گسترش مبادلات تجاری و سرمایه‌گذاری ازجمله آثار منفی اغتشاشات در حوزه اقتصادی است. اقتصاد ایران با رویکرد جدید دولت سیزدهم با بهبود شاخص‌های تجاری خود طی یک سال اخیر و افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی مسیر متفاوتی را برای عبور از چالش‌های نظام سلطه گشوده است. همچنین با عضویت ایران در پیمان‌ها و مجامع جدید فرصت تحرک‌پذیری تجاری و رشد اقتصادی خوبی فراهم گردید که به‌موازات شروع اغتشاشات اخیر آسیب‌های جدی به عملکرد دولت در حوزه اقتصادی وارد شد.
۲-۲- وارد شدن خسارت به اموال عمومی و اموال خصوصی مردم
اگرچه برآورد دقیقی از کل خسارت‌های واردشده به اموال عمومی و خصوصی صورت نپذیرفته است. در این بین دبیر شورای هماهنگی بانک‌های دولتی با بیان اینکه اغتشاشگران ۱۶ شعبه بانکی را بین ۷۰ تا ۱۰۰ درصد تخریب کرده‌اند، به ۲۸۴ دستگاه خودپرداز هم خسارت جدی وارد شده است. شیشه‌های ۳۲۳ شعبه بانک شکسته شده و خسارت‌دیده است. پدرام پاک آئین سخنگوی وزارت بهداشت از تخریب ۶۱ آمبولانس سازمان اورژانس کشور در جریان تجمعات اخیر خبر داد و گفت، اختلالی که ممکن است از ناحیه تخریب آمبولانس‌ها در خدمات فوریتی پزشکی و فرایند درمان بیماران ایجاد شود، از خسارت مادی زیان‌بارتر است. طی روزهای گذشته توسط اغتشاشگران به ۴۳ اتوبوس آسیب جدی واردشده است. مسلماً خسارت‌های واردشده خیلی گسترده‌تر از موارد ذکر شده است.
۳-۲- کاهش شدید ورود گردشگر خارجی به کشور و افت درآمدهای صنعت گردشگری
استکبار جهانی در راستای فشار حداکثری برای جلوگیری از ورود گردشگر خارجی به کشور که باعث رونق صنعت گردشگری، ارزآوری و اشتغال‌زایی می‌شود، تبلیغات منفی زیادی انجام می‌دهد. پس از شروع اغتشاشات در ایران اولین بخش اقتصادی که به‌شدت آسیب دید صنعت گردشگری بود. بنا به اظهار رئیس جامعه هتلداران، ۸۵ درصد تورهای خارجی به مقصد ایران در اثر اغتشاشات و فضاسازی رسانه‌ای دشمن سفر خود را به ایران لغو کردند.
- از منظر فرهنگی و اجتماعی
فرهنگ یعنی «نظام واره ای از اعتقادات، باورها، ارزش‌ها، هنجارها، آداب و الگوهای ریشه‌دار که ادراکات، رفتار و مناسبات جامعه را جهت و شکل می‌دهد و هویت آن را می‌سازد». فرهنگ نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در پیشرفت و پسرفت جوامع و شکل‌گیری موفقیت‌ها، شکست‌ها، بحران‌ها و آشوب‌های یک جامعه دارد. دشمن با درک اهمیت غنای فرهنگی ایران و نقش ثبات دهنده و پیشرفت آفرین، به دنبال تخریب مولفه های سازنده نظام فرهنگی ایران و دوقطبی سازی هویتی جامعه برای تقابل و تضاد فرهنگی و تخریب زیرساخت فرهنگی کشور است.
۴-۲- دوقطبی سازی فرهنگی و هویتی جامعه ایران
تلاش رسانه‌ای و تبلیغاتی هدفمند دشمن در ایجاد دوقطبی سازی فرهنگی و اجتماعی در موضوعات بی‌حجاب – باحجاب، بی‌دین - با دین، حکومتی - غیرحکومتی ازجمله محورهای دوقطبی سازی اجتماعی در اغتشاشات اخیر بوده است. دشمن در این راستا برای القای موج‌های ضد حجاب و ضدیت با قوانین در میان ورزشکاران و هنرمندان زن درصدد الگوسازی در میان افرادی باهدف دامن زدن به تنفر و ضدیت در میان قشرهای مختلف اجتماعی است تا بتواند یک جامعه نامتعادل و نامتوازن و تقابلی را به لحاظ ارزشی در نظام اجتماعی ایران به وجود آورده و از ظرفیت انسجام و بیشینه سازی منافع ملی بر اساس ادراک و عملکرد مشترک همه گروه ها و قشرهای اجتماعی فارغ از ظواهر متفاوت بکاهد.
۵-۲-آسیب پای‌بست‌های فرهنگی و هویتی انسجام آفرین و وحدت بخش ملی
هدف استکبار در فتنه ۸۸ تغییر رفتار سیاسی و روی کار آمدن جریان‌های سیاسی غرب‌گرا در ایران بود اما هدف دشمن در فتنه اخیر که از مدت‌ها قبل بسترسازی می‌کرد، تخریب پای‌بست‌های فرهنگی و هویتی برای تسلط پایدار بر ملت ایران است. جبهه دشمن با هدایت آمریکا تلاش مستمری را برای از بین بردن مؤلفه‌های فرهنگی و هویتی، وحدت بخش و انسجام آفرین به ثمر رسانده تا اینکه بتواند در کارکردهای اصلی نظام اجتماعی ایران نفوذ و آن را با مشکل مواجه سازد. استکبار جهانی با ایجاد و فعال‌سازی گسل‌های اجتماعی و تفاوت در نوع سبک زندگی و مطالبه سبک زندگی که سنخیتی با نظام سیاسی دینی و ارزش‌های منبعث از آن ندارد، درصدد ایجاد نگاه‌های به‌شدت دوقطبی شده و منفی در هر دو سوی طیف قشرهایی از جامعه که به لحاظ سبک زندگی باهم تفاوت دارند، است. با غلبه چنین فضای ذهنی در جامعه، سطح تنش‌ها و بی‌اعتمادی اجتماعی افزایش پیدا و سطح تعاملات انسانی قشری و به صورت جزیره ای عمل خواهد کرد.
۶-۲- قبح زدایی و حرمت‌شکنی از نمادها و ارزش‌های دینی و ملی
در فتنه ۸۸ و یا در اغتشاشات اخیر به نسبتی شاهد حرمت‌شکنی به نمادها و ارزش‌های ملی-اسلامی در حین اغتشاش ها بوده ایم، منتها آنچه در این اغتشاشات اخیر مشاهده شد که قبلاً سابقه‌ای نداشت، فحاشی‌های به‌دوراز منزلت محیط علمی دانشگاه آن هم در دانشگاهای برتر کشور است. از طرفی گسترش موج جسارت به روحانیون و لباس روحانیت به عنوان نماد و مرجعیت دین در قالب جنبش عمامه پراکنی با ترند هشتک مربوط به آن و حمایت و تمجید از گسترش توهین و جسارت به لباس روحانیت به‌عنوان آغاز روند قبح زدایی فراگیر نسبت به گروه‌های مرجع اجتماعی هستیم.
- از منظر سیاسی
۷-۲- نهادینه‌سازی قانون‌گریزی و خشونت‌طلبی در بستر مطالبات اجتماعی و سیاسی
یکی از مهمترین موانع وصول مطالبات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قشرهایی از جامعه یا عموم مردم، مربوط به نوع و نحوه طرح و پیگیری مطالبات است. زمانی که مطالبات از یک بستر منطقی، قانونی و گفت‌وگویی خارج‌شده به سمت شعارهای ساختارشکن با خشونت فراگیر و قانون‌گریز سوق پیدا می‌کند، باعث نهادینه‌سازی رفتارهای خشونت‌آمیز و قانون‌گریز در فرهنگ سیاسی ایرانیان و بازتولید آن در نسل‌های بعدی می‌شود. از طرفی هم اصل مطالبات اجتماعی و اقتصادی در شرایط آشوب و طغیان، به حاشیه رانده‌شده و از بین می‌رود. به نظر می رسد یکی از دلایل به وجود آمدن این وضعیت این است که قوانین در باره اعتراض جمعی و اجتماعی در گفتمان رسمی نظام به روشنی و مصداقی تعیین تکلیف نکرده و به عنوان نمونه کسی که می‌خواهد به نابسامانی امری اجتماعی و خدماتی اعتراض کند نمی‌داند کجا این اعتراض را انجام دهد یا از چه نهادی مجوز بگیرد. همچنین جامعه ایرانی فاقد دانش و کنش کلامی اعتراضی در چارچوب گفتمان جمهوری اسلامی و مرزهای تعیین‌شده آن است و ازاین‌رو، با بروز کوچک‌ترین کنش جمعی اعتراضی مسائل خرد و غیرسیاسی به‌سرعت سیاسی و امنیتی می‌شود و شعارها در مدت کوتاهی اصل نظام را هدف می‌گیرد.
۸-۲- خدشه به تمرکز ذهنی و اجرایی نخبگان برای برون‌رفت از چالش‌ها
هر نوع حادثه، ناآرامی و اغتشاش در کشور تمرکز اجرایی و ذهنی نخبگان را برای حل مسائل اساسی و عبور از شرایط تحریمی دچار مشکل می‌نماید و انرژی فکری و اجرایی به‌جای پیشبرد اهداف برنامه توسعه و حل معضلات اساسی، مصروف تأمین امنیت و مواجهه با ناآرامی‌ها و اغتشاشات در کشور می‌شود. این وضعیت به‌رغم خسارت‌های مادی و معنوی و رخدادها ناگوار انسانی، منجر به کاهش سرعت روند توسعه کشور در عرصه های مختلف کشورداری است و از سوی دیگرعامل عقب‌ماندگی نسبت به کشورهای رقیب و دشمن در منطقه و جهان می‌شود. این امر در شرایطی که کشور دچار تحریم ظالمانه آمریکا قرارگرفته است، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. به همین دلیل است که مقام معظم رهبری در دیدار اعضای جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام در ۲۰ مهرماه ۱۴۰۱ فرمودند: «مسئولان کشور نیز مراقب باشند این‌گونه مسائل (اعتراضات و آشوب‌ها) آنها را از مسئولیت‌ها و وظایف اصلی در عرصه داخلی و خارجی بازندارد.»
۹-۲- افزایش امید و تلاش دشمنان برای بی‌ثبات‌سازی
با کوچک‌ترین اعتراض و یا اغتشاشات فراگیر در جمهوری اسلامی ایران، دشمن برای ضربه زدن به ایران و بی‌ثبات‌سازی داخلی امیدوار می‌شود و تلاش‌های مضاعفی را هم در عرصه‌ی سیاست پنهان و هم در عرصه سیاست آشکار در سطح بین‌المللی، سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی و هم در سطح داخلی و منطقه‌ای با کشورهای هم سو و متخاصم انجام می‌دهد. جبهه رسانه‌ای دشمن در تمامی کنش‌های اعتراضی در ایران طی یک دهه اخیر، نقش بسیار فعال مخربی را برای به انحراف کشاندن مطالبات و اعتراضات مردمی به اغتشاشات و آشوب، حمله به اصل نظام و ولایت‌فقیه که ستون خیمه نظام اسلامی است را تدارک دیده‌اند. در اغتشاشات اخیر امید دشمن بر گسترش دامنه تحرکات ضد امنیتی و رسانه‌ای – روانی برای افزایش فشارها بشدت افزوده شد؛ بنابراین هرگونه زمینه و پتانسیل اعتراضی در جامعه ایران موجبات امیدواری دشمن برای ضربه زدن به ایران اسلامی را در پی خواهد داشت.
۱۰-۲- قدرت گرفتن جریان معارض نظام و ضدانقلاب
نزدیکی و اتحاد تاکتیکی گروه‌های معارض و ضدانقلاب در جریان اغتشاشات اخیر منجر به قدرت گیری و افزایش تأثیرگذاری در بسترسازی ناآرامی‌ها و اعتراضات آتی خواهد شد. این اتحاد و نزدیکی گروه‌های معاند و ضدانقلاب به‌رغم اختلافات عمیق با یکدیگر به‌نوعی ظرفیت عملیاتی – تخریبی رسانه‌ای و میدانی آنان را شدت بخشیده و در بزنگاه‌های سیاسی و اجتماعی جامعه ایران، باعث ایفای نقش فعال مخرب خواهد شد.
نظر شما