سرویس بانوان شانا - زنان ایرانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نمایشگران کارآمدی جمهوری اسلامیاند. معرفت دینی، قدرت ایمان و نگاه جامع انقلاب اسلامی به «زن» راه نقش آفرینی و اثرگذاری اجتماعی، آموزشی، اقتصادی، سیاسی و ... را به روی این قشر انسانساز گشود و به آفرینش دستاوردهای بزرگ منجر شد. رهبر معظم انقلاب چهارشنبه ۱۴ دی ماه با جمعی از بانوان فرهیخته، مادران برگزیده و فعالان عرصههای فرهنگی، اجتماعی و علمی دیدار داشتند. درباره نکات مطرح شده در این دیدار با خانم دکتر فاطمه قاسم پور، عضو شورای مرکزی شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفتوگو کردیم. ایشان معتقد است انقلاب اسلامی نگاه غربی به زن را حذف کرد و به جای آن مسئولیت اجتماعی مبتنی بر تکلیف الهی و نگاه کریمانه به زن را قرار داد که موجب تحولات جدی در زیست زن ایرانی شد.
مشروح این مصاحبه در ادامه آمده است:
*خانم دکتر قاسم پور، رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود، ضمن تبیین نگاه اسلام به مسأله «زن»، آن را با نگرش غرب به «زن» نیز مقایسه کردند، از دیدگاه حضرتعالی نظرات مطرح شده از سوی رهبر انقلاب واجد چه نکات و ظرافت هایی بود؟
یکی از بخشهای مهم صحبتهای رهبر انقلاب در دیدار اخیرشان با جمعی از زنان، مشخصکردن مرزهای گفتمانی انقلاب اسلامی در موضوع زن با دو گفتمان سنتی و مدرن بود. در غرب مدرن، با شکلگیری نظام اقتصادی سرمایهداری و جدایی سپهر عمومی و خصوصی و قرار گرفتن زنان در سپهر خصوصی که عرصه فعالیتهای بیمزد و در نتیجه به تعبیر رویکرد سرمایهسالارانه فعالیتهای بیارزش بود، مردان تسلط یافته و به مرور نیز آن نظم مردانه ساختاری و فرهنگی را شکل دادند؛ نظمی که مبتنی بر استیلا و سرکوب زنان است.
سرمایهداری براساس نیاز خود به نیروی کار ارزانقیمت و فراوان، به مرور درهای سپهر عمومی را به روی زنان به عنوان کارگران کممزد باز کرد و موجب شد زنان وارد عرصه اجتماعی شوند اما ورودی مبتنی بر نگاه سرمایهسالارانه و بهتبع نگاه مردسالارانه. اینجاست که نقطه تمایز اندیشه اسلامی و غربی خود را نشان میدهد. اگر در دنیای غرب زن و مرد در نسبت با نظام سرمایهداری تعریف میشوند، در اندیشه اسلامی و گفتمان انقلاب اسلامی که منبعث از آن است، زن و مرد در ارزش های انسانی برابرند و تکالیف و حقوق فردی و اجتماعی متفاوت ولی متعادلی دارند. همچنین معیار ارزشمند تقواست؛ «ان اکرمکم عندالله اتقیکم» رهبر انقلاب هم اشاره داشتند به فراز قرآنی که دو زن را الگوی زنان و مردان معرفی کرده بود. فرد متقی، الگوی همه است؛ چه زن باشد و چه مرد.
نکته دیگر درباره اندیشه غربی به زن، نگاه کالاانگارانه است که این هم نقطه افتراق جدی آن رویکرد با رویکرد انقلاب اسلامی است. این دو مبنای مهم نگاه غربی به زن که انقلاب اسلامی آنها را حذف کرد و به جای آن مسئولیت اجتماعی مبتنی بر تکلیف الهی و نگاه کریمانه به زن را قرار داد، موجب تحولات جدی در زیست زن ایرانی شد.
*حضرت آقا در دیدار با اقشار مختلف بانوان، علاوه بر اینکه حجاب را بیتردید یک ضرورت شرعی و خدشهناپذیر دانستند، فرمودند «این ضرورت خدشهناپذیر نباید موجب شود کسانی که به صورت کامل حجاب را رعایت نمیکنند به بیدینی یا ضدانقلابی متهم شوند.» از نظرگاه شما، دقت نظر و نکته سنجی رهبر انقلاب در این زمینه دربردارنده چه مؤلفه هایی است و چه اقتضائات و الگوهای رفتاری را پیش روی ما می نهد؟
در این بخش رهبر انقلاب چند محور مهم را مورد توجه قرار دادند. نخست تأکید بر اهمیت حجاب و اینکه حجاب یک ضرورت شریعتی است و تردیدی در وجوب آن نیست و یک واجب شرعی است که بایستی رعایت شود.
دوم، تأکید بر اینکه افرادی هستند که حجاب را به طور کامل رعایت نمیکنند و به تعبیر ایشان ضعیفالحجاب هستند اما نباید این زنان را ضددین و ضدانقلاب دانست.
و سوم اینکه اتفاقاً همین دسته از زنان بودند که نقشههای ضدانقلاب و جریان برانداز را خنثی کردند. ایشان با رویکرد خود، جامعیت مواجهه با مقوله حجاب را نشان دادند و لزوم سیاستگذاری فرهنگی و ایجابی در این زمینه.
*رهبر انقلاب بیان داشتند که «پیش از انقلاب، زنان فرزانه، دانشمند و اهل تحقیق انگشتشمار بودند اما انقلاب موجب رویش انبوه زنان فرهیخته شد. قدر و اندازه این واقعیت درخشان را تبیین بفرمایید.
با انقلاب اسلامی دو اتفاق مهم رخ داد که به نظر میرسد وضعیت فعلی زنان و به فعلیت رسیدن ظرفیتهای ایشان را بتوان از این منظر تحلیل کرد. نخست آنکه جمهوری اسلامی سرمایهگذاری اصلی و جدی خود را به طور کلی و نه صرفاً زنان، در دو حوزه آموزش و بهداشت قرار داد و گروههای مختلف سازماندهیشده تا دورترین نقاط کشور رفته و در قالب نهضت سوادآموزی و سیستم خانههای بهداشت، این دو عرصه مهم را پیش بردند. این سرمایهگذاری اگرچه به صورت کلی برای زن و مرد رقم خورده بود، اما زنان هم به عنوان بخشی از جامعه از آن انتفاع جدی بردند. ضمن آنکه در کنار این سرمایهگذاری، مردم به جهت اعتمادی که به انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی داشتند، پس از انقلاب با اعتماد و سهولت بیشتری قبول میکردند که دخترانشان تحت تعلیم و آموزش قرار گیرند.
در واقع هم این فضای اعتماد به نظام و هم سرمایهگذاری جدی نظام در زمینه آموزش دست به دست هم داد و منجر به این شد که ظرفیتهای قابل توجهی از زنان بتوانند در عرصه آموزش فعال شوند. به مرور هم در تحصیلات تکمیلی، پژوهش دانشگاهی، حوزههای علمیه و... فضا روز به روز برای زنان فراهمتر شد. به طوریکه مدتی پس از انقلاب اسلامی شاهد انبوهی از زنان فرهیخته و پژوهشگر و اهل تحقیق بودیم و همین هم موجب شده شاخصهای توسعه انسانی ما در این دو بخش قابل توجه باشد.
ضمن آنکه آن نگاه مبتنی بر مسئولیت اجتماعی و نگاه کریمانه به زن که در پرسش اول درباره آن صحبت کردیم هم موجب شد زنان با امنیت بیشتر و البته با احساس تکلیف وارد عرصه شوند و این فضای رشد تسهیل شود. البته بایستی برای استفاده از این ظرفیت فعالشده زنان هم برنامهریزی درستی انجام داد.
نظر شما